Theo giaoduc.edu.hcm Thứ Tư, 20 Tháng tư 2011, 08:04 GMT+7 
 Khi ôn tập, giáo viên phải hướng dẫn học sinh kỹ năng phân tích đề, có thể đưa ra hai câu thơ hoặc một ý kiến để các em tập viết thành một đoạn văn. Ảnh: N.Anh |
Cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn ngữ văn thường có 3 câu, trong đó câu 1 hỏi về tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của tác giả. Do đó, với câu hỏi này đòi hỏi thí sinh phải thuộc bài, biết nêu những ý chính phần tiểu dẫn trong SGK. Tuy nhiên, so với SGK cũ, nội dung SGK mới hiện nay có phần nhẹ hơn, không nặng nề như các năm trước. Thí sinh cần lưu ý đây không chỉ là câu hỏi về tác giả văn học nước ngoài mà cả văn học Việt Nam nữa.
Đây cũng là câu hỏi “tốn công” thí sinh nhiều nhất vì phải nắm hết kiến thức tất cả tác giả được giới thiệu trong chương trình. Nhiều khi đề bài cũng hỏi về một số chi tiết trong tác phẩm. Ví dụ khi đề bài hỏi về: “Ý nghĩa hình tượng rừng xà nu” thì các em phải xác định bên cạnh ý nghĩa tả thực còn có ý nghĩa biểu trương của hình ảnh đó. Ngoài thao tác giải thích phải có dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh. Phân tích tác phẩm văn xuôi đòi hỏi các em phải nhớ dẫn chứng và biết cách cảm nhận nên khó hơn so với phân tích thơ. Chính vì vậy, nhiều em hay bị sa vào diễn xuôi, kể lại cốt truyện từ đầu đến cuối. Đây là điều cần tỉnh táo để tránh khỏi bị “vướng” vào. Tất nhiên cách phân tích ở đây không giống như phân tích toàn bộ tác phẩm ở bài văn nghị luận văn học như ở câu 3.
Câu 2, thuộc văn nghị luận xã hội, bàn về một vấn đề tư tưởng, đạo lý hay hiện tượng xã hội trong cuộc sống. Mặc dù đáp án được 3 điểm nhưng đa số thí sinh không trình bày đúng như đáp án vì chưa có nhiều kiến thức xã hội nên tổng số điểm ít khi đạt được tối đa mà chỉ dao động từ 1-1,5 điểm. Ở câu hỏi này các em vừa trình bày thực trạng, vừa giải thích nguyên nhân, đồng thời tìm được giải pháp khắc phục. Ví dụ đề thi yêu cầu: “Vai trò của nhà trường đối với việc truyền thụ kiến thức văn hóa” thì thí sinh phải trình bày được những biểu hiện của vấn đề và biết liên hệ vào thực tế. Nên tìm những vấn đề gần gũi vì thông thường thí sinh yếu về dẫn chứng thực tế. Thí sinh biết xác định đề bài hỏi về vấn đề gì không phải là chuyện dễ. Muốn vậy thì phải có kỹ năng phân tích đề. Khi luyện tập, giáo viên có thể đưa ra hai câu thơ hoặc một ý kiến để các em phân tích, tập viết thành một đoạn văn.
Ở phần nghị luận văn học, giáo viên yêu cầu phân tích chi tiết truyện như hành động cởi trói A Phủ của nhân vật Mỵ, nhan đề tác phẩm Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân, đôi bàn tay của Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu… Khi luyện tập kỹ năng phân tích nhân vật, giáo viên không yêu cầu các em phân tích toàn bộ tác phẩm mà “nhặt” ra một ý nhỏ, một sự kiện đặc biệt trong cuộc đời nhân vật để tập phân tích như: “Niềm hi vọng tương lai ở nhân vật Tràng trong tác phẩm Vợ nhặt”.
Đặc biệt, để hệ thống hóa kiến thức, giáo viên nên lập bảng hệ thống để các em tự soạn bao gồm các cột như tên tác phẩm, thể loại, cuộc đời tác giả, hoàn cảnh sáng tác, giá trị nội dung và nghệ thuật…
Phạm Chí Dũng
(Chuyên viên Phòng GDTX Sở GD-ĐT TP.HCM)
Phân tích tác phẩm văn xuôi phải chú ý tình huống truyện, kết cấu, miêu tả tâm lý tính cách nhân vật, cách đối thoại, ngôn ngữ kể chuyện, giọng văn… Phân tích nhân vật thì chú ý số phận, nội tâm, tính cách, mối quan hệ của nhân vật này với các nhân vật khác. Phân tích thơ thì chú ý thể thơ, hệ thống hình ảnh, sử dụng ngôn từ, bút pháp miêu tả… |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét